ارزیابی کاربری اراضی شهرهای مذهبی با تاکید بر شکل گیری گذرهای زیارتی (نمونه موردی : محور نواب کلان شهر مشهد)

وجود حرم مطهر امام رضا و مسافرانی که به رقم بیش از 14 میلیون نفر در سال از سراسر کشور ایران و دیگر کشورها به قصد زیارت به شهر مشهد مراجعه می کنند ، موجب تغییراتی درشهر به خصوص در بافت اطراف حرم حاکم گردیده است . به طوریکه در حال حاضر دوگانگی خاصی در این محدوده به چشم میخورد .از سویی به علت وجود بیش از پنجاه و دو هزار نفر ساکن ، بخش بزرگی از محدوده به بناهای مسکونی و خدمات محله ای ساکنان اختصاص یافته که در طول زمان و به تدریج شکل گرفته اند و از سوی دیگر وجود زائران بی شمار و نیاز روز افزونشان به خدمات و امکانات رفاهی ، موجب پدید آمدن فضاهای خدماتی در مقیاس شهری و منطقه ای شده است .محور نواب در این محدوده به عنوان یکی از چهار محور منتهی به حرم امام رضا به دلیل نقش ارتباطی در انتقال زائرین به طرف حرم از اهمیت بسیاری برخوردار است . وجود کاربریهای ناسازگار و همجواریهای ناهمگون سبب ایجاد ترافیکهای غیر ضروری گردیده به طوری که این محدوده دچار آشفتگی چشمگیری شده است . از سوی دیگرفرسودگی و عدم کارایی بافتهای شهری پیرامون حرم مطهر امام رضا به گونه ای است که فاقد ظرفیتها ی مناسب برای دستیابی به اهداف اولیه فرهنگی و مذهبی مجموعه است . اطلاعات اصلی تحقیق در بخش مبانی نظری از طریق مدارک کتابخانه ای و مراجع موجود داخلی و خارجی و نیز استفاده از اینترنت جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند . در بخش آمار نیز از داده های وضع موجود از اطلاعات مربوط به سرشماریهای کشور و بررسیهای موردی و محلی و پایگاههای ادارات تابعه بهره گیری شده است . اطلاعات دیگر از طریق گفتگو با مسئولین و مراجعین ادارات و نیزبررسیهای میدانی و گفتگو با شهروندان و زائرین استفاده کننده از محور نواب گردآوری شده است . در نتیجه این بررسیها و استفاده از ماتریس سازگاری و مطالعه همجواریها و نیازها ی زائرین و همچنین مطالعه مشخصات یک گذر زیارتی عدم هماهنگی و همسویی ترکیب کاربریهای حاشیه محور نواب با نیاز زائران و عملکرد زیارتی - مذهبی اثبات گردیده است که با بازنگری در الگوی توزیع این کاربریها به یک گذر زیارتی مطلوب دست می بابیم .